Ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ)

Η ρήτρα πρόσθετης καταβολής (πριμ) χρησιμοποιείται ως κίνητρο επιτάχυνσης εργασιών στον ανάδοχο με σκοπό την γρηγορότερη παράδοση του έργου ενώ δεν επιτρέπεται η καταβολή της παροχής χωρίς ρητή ειδική πρόβλεψη στην πράξη παράτασης του χρόνου περάτωσης του έργου (3320/2014 ΣΤΕ).

Στόχος της διάταξης είναι η παροχή κινήτρου στον Ανάδοχο του Έργου – ως συμπληρωματικού εργολαβικού ανταλλάγματος που πρέπει να περιλαμβάνεται στις σχετικές πιστοποιήσεις του έργου – εφόσον η αναθέτουσα αρχή κρίνει της σημαντικότητα ή ακόμη και την κρισιμότητα του γεγονότος επίτευξης έγκαιρης (ή ακόμη και πρόωρης) αποπεράτωσης κατασκευασθέντος έργου ή τμήματος αυτού, σε σχέση με την προϋπολογισθείσα (σύμφωνα με το εγκεκριμένο απ’ την Μελέτη του Έργου Χρονοδιάγραμμα) συμβατική προθεσμία, καταβάλλεται στον ανάδοχο πρόσθετη καταβολή (πριμ). («Το σύνολο των εργασιών δεν περατώθηκε νωρίτερα από τη λήξη της, κατά παράταση, ανώτατης προβλεπόμενης προθεσμίας για την εκτέλεση του έργου και εσφαλμένα κρίθηκε ότι εδικαιούτο η αναιρεσίβλητη την επίδικη αμοιβή» (1847/2018 ΣΤΕ)) ενώ σε περίπτωση παρατάσεως της προθεσμίας περατώσεως του έργου, πρέπει η απόφαση να ρυθμίζει και κάθε θέμα που σχετίζεται με την πρόσθετη παροχή στον ανάδοχο, λόγω ταχύτερης  περάτωσης του έργου, σύμφωνα με πρόβλεψη στη σύμβαση (3297/2009 ΣτΕ).

Τροποποιήσεις σε σχέση με την προτέρα διάταξη

Στο παρόν άρθρο υπάρχουν ουσιαστικές τροποποιήσεις σε σχέση με την προτέρα διάταξη.

Η πιο βασική αλλαγή αφορά στην καθιέρωση οριζόντιου κίνητρου (ως οικονομικό στοιχείο στα τεύχη δημοπράτησης) σε όλους τους αναδόχους έργου εκτιμώμενης αξίας σύμβασης μεγαλύτερης του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ και για την επίσπευση της κατασκευής Έργων - ή τμημάτων αυτών - τουλάχιστον κατά 10% του αρχικού χρονοδιαγράμματος της ρήτρας πρόσθετης καταβολής σε όλα τα έργα που θα δημοπρατηθούν άμα την ισχύ της παρούσας τροποποίησης του ν. 4412/2016, ενώ εξακολουθεί να ισχύει η απαίτηση προηγούμενης έγκρισης του αρμοδίου κατά περίπτωση αρμόδιου αποφαινόμενου οργάνου για τη χορήγηση αυτής.

Σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με την προϊσχύουσα διάταξη προκύπτει και ως προς το ύψος της εν λόγω ρήτρας, καθώς σε αντικατάσταση της προτέρας διάταξης σύμφωνα με την οποία δε δύναται να υπερβεί το 5% της προϋπολογιζόμενης δαπάνης, το τελικό ποσό του πριμ στην νέα διάταξη συνδέεται με το ποσοστό έκπτωσης της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου του έργου, καθώς η εν λόγω ρήτρα δεν μπορεί πλέον να υπερβαίνει το 5% της αξίας της συμβατικής δαπάνης του έργου μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ.

Μία ακόμη σημαντική τροποποίηση αφορά και στον χρόνο καταβολής πριμ (παρ.2) : Ενώ στην προϊσχύουσα διάταξη προβλεπόταν η κατανομή των σχετικών ποσών, κατά χρονική μονάδα ταχύτερης παράδοσης του έργου ή του κρίσιμου τμήματος στα συμβατικά τεύχη, στην νέα τροποποιημένη διάταξη, το πριμ καταβάλλεται συνολικά μετά την έκδοση της βεβαίωσης περαίωσης εργασιών καθώς «περιλαμβάνεται σε ειδικό λογαριασμό που υποβάλλει ο ανάδοχος μετά την έκδοση βεβαίωσης περάτωσης εργασιών και την αναγραφή σε αυτή, της ταχύτερης εκτέλεσης του έργου σύμφωνα με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης».

Οι συμβάσεις και οι συμφωνίες-πλαίσιο μπορούν να τροποποιούνται χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

Η πρόσθετη καταβολή θεωρείται συμπληρωματικό εργολαβικό αντάλλαγμα, εγκρίνεται αναλόγως ως τροποποίηση της σύμβασης βάσει της περ. α’ της παρ. 1 του άρθρου 132 (τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της χρηματικής αξίας τους, στις οποίες προβλέπονται σε σαφείς, ακριβείς και ρητές ρήτρες αναθεώρησης στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνονται και ρήτρες αναθεώρησης τιμών ή προαιρέσεις ενώ στις ρήτρες αυτές αναφέρεται το αντικείμενο και τη φύση των ενδεχόμενων τροποποιήσεων ή προαιρέσεων, καθώς και τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να ενεργοποιηθούν).

Προκειμένου να δικαιούται ο ανάδοχος πρόσθετη αμοιβή κατά τα οριζόμενα στην παρ. 1, στην παρ. 3 παρέχεται η αποσαφήνιση της αναγκαιότητας ρύθμισης θεμάτων κατά την έκδοση Απόφασης παρατάσεως προθεσμιών με σαφή και εμπεριστατωμένη αιτιολογία, ιδιαίτερα δε εάν μετατίθεται, μερικά ή ολικά, ο κρίσιμος, για την πρόσθετη καταβολή, χρόνος, υπό τον όρο ο ανάδοχος να είναι πλήρως ανυπαίτιος για τις χορηγηθείσες παρατάσεις («Αιτιολογημένα το δικάσαν δικαστήριο έκρινε ότι η Προϊσταμένη Αρχή απέκλεισε την παράλληλη μετάθεση του κρίσιμου χρόνου για τον υπολογισμό του πριμ» (3434/2010 ΣΤΕ), «Δεν επιτρέπεται η καταβολή πριμ χωρίς ρητή ειδική πρόβλεψη στην πράξη, με την οποία παρατείνεται ο χρόνος περάτωσης του έργου». (3669/2015 ΣΤΕ)), ενώ σύμφωνα με τα αναφερόμενα στη παρ. 4, αν το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης ήταν, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει της βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, δεν εφαρμόζονται οι ορισμοί της παρ. 1.»