Θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα

747/2020 ΑΠ

Αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης επί θανατηφόρου εργατικού ατυχήματος. Συνέπειες μη νομότυπης παράστασης διαδίκου στην αναιρετική δίκη αναλόγως αν εκείνος επίσπευσε την συζήτηση της ή μη και επί συνδρομής απλής ομοδικίας διαδίκων. Μέσα νομότυπης χορήγησης δικαστικής πληρεξουσιότητας. Ιδίως επί εργατικών διαφορών μπορεί να χορηγηθεί με ιδιωτικό έγγραφο με βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής. Συνέπειες ελλείψεως αυτής που εξετάζεται αυτεπαγγέλτως από το δικαστήριο σε κάθε στάση της δίκης. Όροι συνδρομής εργατικού ατυχήματος. Στοιχεία βασίμου λόγου αναίρεσης για παραμόρφωση του περιεχομένου εγγράφου από το δικαστήριο κατ’ άρθρο 559 αρ. 20 ΚΠολΔ. Επί θανάτου προσώπου σε εργατικό ατύχημα που ήταν ασφαλισμένο στο ΙΚΑ, οι συγγενείς του δεν μπορούν να αξιώσουν από τον υπαίτιο αποζημίωση αλλά μόνο χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης. Κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο για την επιδίκαση του άνω κονδυλίου που δεν πρέπει να αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας. Έννοια και βασικές εκφάνσεις της άνω αρχής. Όροι αδικοπρακτικής ευθύνη προστήσαντος για πράξεις ή παραλείψεις του προστηθέντος. Έννοια πρόστησης και προϋποθέσεις κατάφασης της μεταξύ κυρίου του έργου και εργολάβου ή υπεργολάβου. Στην τελευταία και μόνο περίπτωση ο κύριος του έργου ευθύνεται εις ολόκληρόν με τον εργολάβο για την τήρηση των απαιτούμενων μέτρων ασφαλείας επί διενέργειας οικοδομικών εργασιών και την αποζημίωση των παθόντων εξ εργατικού ατυχήματος που επήλθε αιτιωδώς από την παραβίαση των άνω μέτρων. Σφάλμα του εφετείου που προέβη σε παραμόρφωση εγγράφου ως προς την μη συνδρομή ευθύνης της β αναιρεσιβαλλόμενης για το επίδικο ατύχημα. Αναιρεί εν μέρει την 393/2017 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Λάρισας. Παραπέμπει.

2019/2020 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ (ΜΟΝ)

Αγωγή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης στα πλαίσια θανατηφόρου εργατικού ατυχήματος. Βασικά στοιχεία σύμβασης εξαρτημένης εργασίας κατά τον ΑΚ όπως η συνδρομή νομικής και προσωπικής εξάρτησης του εργαζόμενου από τον εργοδότη. Όροι κατάφασης αυτής. Συνεκτιμώμενα από το δικαστήριο κριτήρια για την κατάφαση συνδρομής σύμβασης εξαρτημένης εργασίας. Διάκριση αυτής από την σύμβαση έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών όπου δεν διέπονται από την εργατική νομοθεσία. Έννοια σύμβασης έργου και υποχρεώσεις των μερών αυτής. Υλική αρμοδιότητα του κατά τόπο αρμόδιου μονομελούς πρωτοδικείου για την εκδίκαση κατά τις εργατικές διαφορές των εν γένει διαφορών που απορρέουν από σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αν δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των ειρηνοδικείων. Η άνω ρύθμιση καλύπτει και τις αγωγές αποζημίωσης και χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης κατά του εργοδότη λόγω εργατικού ατυχήματος αλλά όχι κατά τρίτων προσώπων που ενέχονται εις ολόκληρο με τον εργοδότη αλλά δεν μετέχουν στην σύμβαση εργασίας. Συνέπειες αποδοχής έφεσης και διάγνωσης από το εφετείο της αναρμοδιότητας του πρωτόδικου δικαστηρίου. Εξουσία του εφετείου στις λοιπές περιπτώσεις εξαφάνισης της πρωτόδικης απόφασης όπου κρατεί και δικάζει το ίδιο την υπόθεση. Η εν λόγω ρύθμιση συνάδει με το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Έννοια εργοδότη κατά τον α.ν. 1846/1951 ιδίως επί εκτέλεσης τεχνικών εργασιών διά τρίτων προσώπων όπου εργοδότες νοούνται τόσο οι κύριοι του κτίσματος αλλά και οι εργολάβοι και υπεργολάβοι που προσλαμβάνουν εργατικό προσωπικό. Οι ανωτέρω ενέχονται εις ολόκληρο για καταβολή χρηματικής ικανοποίηση υπέρ του θύματος εργατικού ατυχήματος που έλαβε χώρα κατά την διάρκεια των άνω εργασιών.

Έννοια αυτού κατά Ν. 551/1914. Βάσιμο αξίωσης χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης εκ της άνω αιτίας. Όροι κατάφασης σχέσης πρόστησης μεταξύ κύριου του έργου και εργολάβου επί σύμβασης έργου. Αναγκαία κατά νόμο μέτρα ασφαλείας κατά την εκτέλεση εργασιών σε εργοτάξια οικοδομών. Σύμβαση μίσθωσης έργου με αντικείμενο την επίβλεψη έργου από διπλωματούχο μηχανικό. Και αυτός ευθύνεται για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας υπέχοντας ευθύνη επί εργατικού ατυχήματος. Εσφαλμένα το πρωτόδικο δικαστήριο έκρινε εαυτό αναρμόδιο. Δέχεται έφεση και εξαφανίζει την 258/2018 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Έδεσσας. Κρατεί και δικάζει. Δέχεται εν μέρει αγωγή.

21/2015 ΕΦ ΔΩΔ (ΜΟΝ)

Εργατικό ατύχημα. Θανάσιμος τραυματισμός από πτώση από ταράτσα ύψους 7,20 μέτρων του 22χρονου βοηθού σοβατζή μαζί με το στηθαίο που δεν είχε αντοχή και σταθερότητα. Μη τήρηση μέτρων ασφαλείας. Ευθύνονται ο κύριος του έργου-προστήσας που είχε τη διεύθυνση και επίβλεψη, ο εργολάβος, ο υπεργολάβος και ο επιβλέπων πολιτικός μηχανικός. Αυτεπιστασία. Εφόσον ο κύριος του έργου είχε αναλάβει έναντι τρίτων τις σχετικές ευθύνες λόγω αυτεπιστασίας, ο όρος σε ιδιωτικό συμφωνητικό με τον εργολάβο περί αποκλειστικής ευθύνης του τελευταίου έχει ενοχική ενέργεια, δεν ισχύει έναντι τρίτων. Συντρέχον πταίσμα του εκλιπόντος σε ποσοστό 30%. Ψυχική οδύνη. Επιδικάστηκαν 80 χιλ. ευρώ σε κάθε γονέα, 30 χιλ. ευρώ σε κάθε ένα από τα τέσσερα αδέλφια και από 5 χιλ. ευρώ στον παππού και τη γιαγιά. Πλέον της ψυχικής οδύνης, η οποία οφείλεται σε κάθε περίπτωση εργατικού ατυχήματος όπως και ηθική βλάβη, παραδεκτά ζητήθηκε η καταβολή διατροφής στους γονείς. Αβάσιμο το κονδύλιο.

1175/2018 ΕΦ ΘΕΣΣΑΛ (ΜΟΝ)

Εργατικό ατύχημα. Μη τήρηση των μέτρων ασφαλείας κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών. Αδικοπραξία. Ο ιδιοκτήτης των οικοδομών είχε διαφυλάξει για τον εαυτό του την αυτεπιστασία του έργου. Θανατηφόρος τραυματισμός εργαζομένου κατά την εκτέλεση της εργασίας του. Συνυπαιτιότητα του εργολάβου και του μηχανικού. Πταίσμα του εκλιπόντος καθόσον είναι γνωστό, από τα διδάγματα της κοινής πείρας και κυρίως σε εργαζόμενους σε οικοδομές, όπως ο εκλιπών, ότι η αυτοσχέδια πεζογέφυρα παρουσιάζει αρκετού βαθμού αστάθεια και δεν ενδείκνυται να στηριχθεί κάποιος επί αυτής. Συντρέχον πταίσμα. Συγκλίνουσα αμέλεια του θύματος. Δεκτή η ένσταση για συνυπαιτιότητα του θανόντος. Ερημοδικία εφεσιβλήτων. Επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης.

2041/2018 ΑΠ (ΠΟΙΝ)

Εργατικό ατύχημα. Ποινική ευθύνη νομίμου εκπροσώπου. Ανθρωποκτονία και σωματική βλάβη από αμέλεια. Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας. Αυτοτελής ευθύνη ευθυνόμενων προσώπων. Οι προταθέντες ισχυρισμοί ότι δεν τους είχαν ανατεθεί οι σχετικές αρμοδιότητες που βάρυναν άλλους και όχι τους ίδιους, ήταν αρνητικοί της κατηγορίας και όχι αυτοτελείς ισχυρισμοί, καθώς τυχόν βασιμότητα αυτών οδηγεί στην αθώωση των κατηγορουμένων και όχι στην εξάλειψη του αξιοποίνου των αποδιδόμενων σε αυτούς πράξεων, με αποτέλεσμα η απόρριψή τους να μην χρήζει ειδικής αιτιολογίας.

598/2015 ΕΦ ΠΕΙΡ (ΜΟΝ)

Εργατικό ατύχημα. Μέτρα ασφαλείας. Ικριώματα. Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ. Κύριος οικοδομής. Ο ενάγων εργαζόταν στην οικοδομή. Κατά την διάρκεια των εργασιών ο ενάγων δεν πάτησε καλά σε πρόχειρο ικρίωμα έχασε την ισορροπία του και έπεσε. Αποδείχθηκε ότι το ικρίωμα το είχε κατασκευάσει ο ίδιος με τον εργολάβο. Δεν αποδείχθηκε ότι είχε διαμαρτυρηθεί στον εργολάβο για την μη καταλληλότητα του ικριώματος. Δεν αποδείχθηκε ότι ο πολιτικός μηχανικός δεν είχε δώσει τις απαραίτητες οδηγίες. Δεν αποδείχθηκε ότι ο κύριος του έργου είχε επιφυλάξει για τον εαυτό του την επιστασία του έργου. Το ικρίωμα αφαιρέθηκε μετά το ατύχημα συνεπώς η επιθεώρηση συντάχθηκε με βάση τα λεγόμενα του ενάγοντα. Ορθώς απορρίφθηκαν τα κονδύλια που αφορούν την αποκατάσταση της περιουσιακής ζημίας καθώς δεν αποδείχθηκε υπαιτιότητα του εργοδότη. Εκκαλεί την προσβαλλομένη που είχε επιδικάσει σε βάρος όλων των εναγομένων ηθική βλάβη σε ολόκληρο. Εκκαλεί την με αριθ. 4249/2013 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιώς. Απορρίπτει την αγωγή ως προς τους λοιπούς πλην του εργολάβου.

745/2014 ΕΦ ΠΕΙΡ

Εργατικό ατύχημα. Ηθική βλάβη. Πταίσμα του εργοδότη. Ο ενάγων ενώ καλούπωνε σε οικοδομή έπεσε σε κενό καθώς δεν είχαν ληφθεί τα υποδεδειγμένα μέτρα ασφαλείας και τραυματίστηκε. Λόγω του τραυματισμού κατέστη ανάπηρος και έλαβε πρόωρη σύνταξη αναπηρίας.

• Απορρίπτει αγωγή σε βάρος του εργοδότη ως απαράδεκτη λόγω αοριστίας   γιατί δεν αναφέρει στην αγωγή ότι ο εργοδότης είχε επιφυλάξει για τον εαυτό του την διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου, με παροχή δεσμευτικών για τον εργολάβο εντολών και οδηγών.
• Απορρίπτει την έφεση της κυρίας του ακινήτου κατά του απλού ομοδίκου της επιβλέποντος μηχανικού. Η προσβαλλόμενη απόφαση δεν περιέχει διάταξη ευνοϊκή για τον ως άνω ομόδικο και βλαπτική για την εκκαλούσα.
• Αποδείχθηκε ότι το τρίτος εναγόμενος μηχανικός είχε υποδείξει τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας τα οποία όμως δεν τέθηκαν με πρωτοβουλία του εργολάβου και πρώτου εναγόμενου αλλά και σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων (και του ενάγοντα) για να αποφύγουν την κοπιαστική διαδικασία. Νόμιμα απορρίφθηκε η αγωγή σε βάρος του τρίτου εναγόμενου.
• Συνυπαιτιότητα του ενάγοντα κατά 30% ο οποίος λόγω της εμπειρίας του γνώριζε ότι απαιτούνταν τα υποδειχθέντα μέτρα αλλά συμφώνησε με τον εργολάβο και σε κάθε περίπτωση δεν επέμεινε στην τήρησή τους. Η αναπηρία οφείλεται κατά 50% στο ατύχημα και κατά 35% στην κατάθλιψη που έπαθε μετά από αυτό. Επιδικάζει ηθική βλάβη 30 χιλ € γιατί δεν προσκομίζει ιατρικά έγγραφα για την αναπηρία μετά την μερική λήξη της κατά το ΙΚΑ . Δεν δικαιολογείται η απαλλαγή του πρώτου εναγομένου λόγω της τραγικής οικονομικής του κατάστασης και του τραυματισμού του αφού δεν αντικρούει τον ισχυρισμό ότι έχει οικονομική ευρωστία. Εκκαλεί την με αριθ. 1118/2011 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά. Δέχεται μερικά την αγωγή.

876/2014 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Οικοδομικές εργασίες. Πρόστηση. Θάνατος του συγγενούς των εναγόντων εξ εργατικού ατυχήματος που οφείλεται κατά ποσοστό 60% σε αμέλεια του πρώτου εναγομένου, κυρίου του έργου, ο οποίος είχε επιφυλάξει στον εαυτό του την επίβλεψη και τη διεύθυνση των επ` αυτής εργασιών δια του δευτέρου εναγομένου, πολιτικού μηχανικού, που είχε προστηθεί από αυτόν, κατά την εκτέλεση του έργου, με καθήκοντα τη διεύθυνση και επίβλεψη του έργου, ήταν δε υπεύθυνος ως εκ του επαγγέλματος του, και του τρίτου εναγόμενου, υπεργολάβου προστηθέντος από τον πρώτο εναγόμενο, ο οποίος είχε επιφυλάξει στον εαυτό του την επίβλεψη και τη διεύθυνση των επ` αυτής εργασιών δια του δευτέρου εναγομένου, ο οποίος ως υπεργολάβος είχε προσλάβει και απασχολούσε τον θανόντα εργαζόμενο στην εκτέλεση του έργου. Στοιχεία για την πληρότητα του δικογράφου με το οποίο ζητείται η επιδίκαση χρηματικής ικανοποιήσεως, στρεφομένης κατά του υπαιτίου του ατυχήματος και κατά εκείνου, ο οποίος με σύμβαση μισθώσεως έργου ανέθεσε στον υπαίτιο την εκτέλεση του έργου. (Απορρίπτει αναίρεση κατά της υπ΄ αριθμ. 4803/2011 απόφασης ΕφΑθηνών).

938/2013 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Οικοδομικές εργασίες. Θανατηφόρο εργατικό ατύχημα, το οποίο οφείλεται αποκλειστικά στη μη τήρηση των απαιτούμενων ειδικών μέτρων ασφαλείας, όπως αυτά αναφέρονται στο π.δ. 778/1980, καθόσον ο επιβλέπων μηχανικός, παρότι γνώριζε ότι στην οικοδομή θα γίνονταν οι συγκεκριμένες εργασίες, δεν έδωσε εντολή και οδηγίες στον υπεργολάβο για τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων για την ασφαλή εκτέλεση του έργου, όπως όφειλε, παράλληλα με τις οδηγίες για την ασφαλή εκτέλεση του έργου να φροντίζει να διαπιστώνει ότι οι οδηγίες αυτές εκτελούνταν, με την παρουσία και εποπτεία του στο έργο. Τα παραπάνω δεν αναιρούνται από το γεγονός ότι στην οικοδομή είχαν τοποθετηθεί απαγορευτικές πινακίδες. Ανεπαρκείς όμως οι αιτιολογίες της αποφάσεως κατά το μέρος που απορρίφθηκε η ένσταση περί συνυπαιτιότητας του θανόντος, δοθέντος ότι ο θανών αν και ήταν έμπειρος τεχνίτης παρέλειψε να χρησιμοποιήσει ως όφειλε τα υφιστάμενα στην οικοδομή μέτρα ασφαλείας και συγκεκριμένα τη ζώνη ασφαλείας και το κράνος, διότι δεν προκύπτει με σαφήνεια αν όντως υπήρχαν στο εργοτάξιο της οικοδομής, τα εν λόγω μέτρα ασφαλείας και δεν αιτιολογείται επαρκώς για ποιο λόγο η χρήση της ζώνης ασφαλείας θα παρεμπόδιζε τον παθόντα στην εκτέλεση της συγκεκριμένης εργασίας. (Αναιρεί την υπ’ αριθμ. 5504/2011 απόφαση ΕφΑθηνών).

79/2012 ΜΠΡ ΡΟΔΟΥ

Ιδιωτικό διεθνές δίκαιο. Ενοχές από αδίκημα. Εφαρμοστέο δίκαιο. Εκταση εφαρμογής. Μεταξύ άλλων κρίνονται κατά το δίκαιο αυτό και τα ζητήματα σχετικά με την αποζημίωση. Θάνατος εργαζόμενου αλλοδαπού στην Ελλάδα από εργατικό ατύχημα κατόπιν υποχώρησης στηθαίου σε οικοδομή. Εφαρμοστέο το ελληνικό δίκαιο και για τη χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης. Δικαιούχοι. Εννοια οικογένειας του θύματος. Προϋποθέσεις για τη θεμελίωση του δικαιώματος. Κανονισμοί ασφαλείας σε τεχνικά έργα. Εννοια τεχνικού έργου. Ευθύνη από τη μη τήρηση των μέτρων ασφαλείας.

Παραβίαση μέτρων ασφαλείας σε οικοδομικές εργασίες.. Θεμελίωση ευθύνης εργολάβου-υπεργολάβου, επιβλέποντος μηχανικού και κυρίου του έργου που είχε διατηρήσει την αυτεπιστασία.

Θεμελίωση της αξίωσης για χρηματική ικανοποίηση στις γενικές διατάξεις και όχι στη διάταξη του άρθρου 16 του ν. 551/1915 που αφορά μόνο στην αποζημίωση για περιουσιακή ζημία. Συντρέχον πταίσμα παθόντος ως κριτήριο για τον υπολογισμό της χρηματικής ικανοποίησης.

Ενεργητική-παθητική νομιμοποίηση. Αιτιώδης συνάφεια. Επιμερισμός υπαιτιότητας μεταξύ υπευθύνων και παθόντος σε ποσοστό 70% και 30% αντίστοιχα. Επιδικάζει χρηματική ικανοποίηση συνολικά 290.000 ευρώ, επιμερισμένη στους συγγενείς του θανόντος.

1021/2012 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Μέτρα ασφαλείας κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών. Προϋποθέσεις για την καταβολή χρηματικής ικανοποίησης λόγω ψυχικής οδύνης στην οικογένεια του παθόντος. Θάνατος εργάτη σε οικοδομικές εργασίες, από κάκωση της κεφαλής που προήλθαν από πτώση του εξ ύψους, παρέχονταν εργασίες στα πλαίσια σύμβασης έργου που είχε αναλάβει η πρώτη εναγομένη και είχε αναθέσει την εκτέλεσή του στον δεύτερο εναγόμενο εργολάβο, ο οποίος ανέθεσε, υπεργολαβικά, μέρος των εργασιών στην τέταρτη εναγομένη και εργοδότρια του θανόντος. Υπαιτιότητα όλων των ανωτέρω για το ατύχημα λόγω έλλειψης προσηκόντων μέτρων ασφαλείας επί οικοδομικών εργασιών, όπως αυτά διαγράφονται στα π.δ. 1073/1981, 778/1980 και 305/1996. (Απορρίπτει αναίρεση κατά της υπ’ αριθμ. 1958/2011 απόφασης ΕφΑθηνών).

1029/2008 ΑΠ (ΠΟΙΝ)

Ανθρωποκτονία εξ αμελείας.

Θάνατος εργαζομένου λόγω καταπλάκωσής του από χωμάτινο όγκο εξαιτίας θραύσης και ολίσθησης εδάφους κατά τη διάρκεια εργασιών κατασκευής φρεατίου συλλογής και απομακρύνσεως υπογείου ύδατος. Πραγματικά περιστατικά και πλημμέλειες κατά το έργο. Ευθύνη εργολάβου και μηχανικού για μη τοποθέτηση απαραίτητης κατασκευής αντιστηρίξεως όπως όφειλαν. Θεμελίωση καταδίκης μηχανικού όχι μόνο στην απολογία συγκατηγορουμένων. Έκθεση πραγματογνωμοσύνης ως έγγραφο. (Απορρίπτει τις αιτήσεις αναιρέσεως κατά της 958/2007 καταδικαστικής απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Ναυπλίου).

870/2006 ΑΠ (ΠΟΙΝ)

Πτώση τεχνίτη οικοδόμου από το στηθαίο του δευτέρου ορόφου, με αποτέλεσμα τον θανατηφόρο τραυματισμό του. Ανθρωποκτονία από αμέλεια παρά υποχρέου. Συγκλίνουσα αμέλεια εργολάβου και επιβλέπουσας μηχανικού. Παράλειψη λήψης απαραίτητων προστατευτικών μέτρων σε οικοδομή.

Μέτρα ασφαλείας κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών. Οι υποχρεώσεις του εργολάβου ρυθμίζονται από το άρθρο 17 ΠΔ 778/1980 , ενώ του επιβλέποντος μηχανικού από τις διατάξεις των άρθρων 21 ΠΔ 778/1980 και 7 Ν 1396/1983 . Πραγματικά περιστατικά. Ελαφρυντικές περιστάσεις. Λόγοι αναίρεσης. Ελλιπής αιτιολογία, καθώς δεν προσδιορίζεται ο επιτακτικός κανόνας δικαίου, από τον οποίο πηγάζει η ιδιαίτερη υποχρέωση της αναιρεσείουσας μηχανικού προς ενέργεια. Αναιρεί την υπ` αρ. 10786/2004 απόφαση του ΤριμΕφΑθ λόγω ελλιπούς αιτιολογίας και παραπέμπει.