Η έννοια της πρόστησης

Προστηθείς και προστήσας

47/2020 ΑΠ

Ευθύνη προστήσαντος προς αποζημίωση του τρίτου που ζημιώθηκε από αδικοπραξία τελεσθείσα από τον προστηθέντα. Ο εργολάβος δεν θεωρείται, καταρχήν, προστηθείς του εργοδότη, εκτός εάν ο τελευταίος επιφύλαξε για τον εαυτό του, ρητώς ή σιωπηρώς, τη διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου και, το δικαίωμα παροχής οδηγιών προς τον εργολάβο. Εφαρμογή και επί εκτελέσεως Δημοσίων Έργων. Η εκ μέρους του Δημοσίου επίβλεψη της πιστής εκπλήρωσης των όρων της σύμβασης και του Νόμου, από τον ανάδοχο, και της κατασκευής του έργου κατά τους κανόνες της τέχνης, δεν αρκεί για να του προσδώσει την ιδιότητα του προστήσαντος. Αίτηση αναίρεσης από πρόσωπο που απεβίωσε πριν την άσκησή της. Η ακυρότητα του δικογράφου της απαγγέλλεται και αυτεπαγγέλτως. Παραίτηση από το ένδικο μέσο της αναίρεσης. Μπορεί να γίνει και με εξώδικη δήλωση του παραιτουμένου. Περιεχόμενο.

Απορρίπτει αναίρεση της υπ` αριθ. 2683/2008 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.

8/2016 ΕΦ ΠΕΙΡ (ΜΟΝ)

Εργατικό ατύχημα. Αποζημίωση. Προυποθέσεις. Εργολάβος. Πρόστηση. Συντρέχον πταίσμα Για να είναι υπόχρεος σε αποζημίωση ο εργοδότης απαιτείται να συντέλεσε στην επέλευση του ατυχήματος του ίδιου του εργοδότη ή των προστηθέντων του και όχι μόνο η ειδική αμέλεια ως προς την τήρηση των όρων ασφαλείας του άρθρου 16 παρ. 1 του κ.ν. 551/1915. Αν η ανέγερση οικοδομής έχει ανατεθεί σε εργολάβο ο κύριος του έργου ευθύνεται ως προστήσας αν επιφύλαξε για τον εαυτό ρητώς ή σιωπηρώς, την διεύθυνση και την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου και μάλιστα το δικαίωμα παροχής οδηγιών προς τον εργολάβο. Ο ενάγων τραυματίστηκε κατά την εργασία του σε οικοδομή. Το ατύχημα θα είχε αποφευχθεί αν φορούσε ζώνη ασφαλείας. Κρίθηκε ότι ο εργολάβος δεν είχε λάβει τα απαιτούμενα από το νόμο μέτρα ασφαλείας για την εκτέλεση εργασιών συναρμολόγησης στεγών. Απορρίπτει ισχυρισμό ότι το ατύχημα συνέβη κατά την απουσία του επιβλέποντος. Επρεπε να είχε δώσει εντολές σε προηγούμενο χρόνο. Απορρίπτει ισχυρισμό περί συνυπαιτιότητας του ενάγοντος λόγω της εμπειρίας του καθώς ο ενάγων εργαζόταν ως ανειδίκευτος εργάτης. Ευθύνονται και οι κύριοι του έργου ως προστήσαντες  γιατί είχαν επιφυλάξει στον εαυτό τους την επίβλεψη του έργου. Νόμιμο το αίτημα προσωπικής κράτησης για την ικανοποίηση απαιτήσεων από αδικοπραξία. Απορρίπτει αίτημα περί προσωπικής κράτησης γιατί δεν αποδείχθηκε η αφερεγγυότητα των εναγομένων ή προσπάθεια απόκρυψης περιουσίας. Ορθά και νόμιμα επιδικάστηκε στον ενάγοντα το ποσό των 30 χιλ € ως αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης. Απορρίπτει αντίθετες εφέσεις κατά της με αρ. 4557/2012 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πειραιά

115/2016 ΕΦ ΠΕΙΡ (ΜΟΝ.-ΝΑΥΤ)

Πρόκληση θανατηφόρου εργατικού ατυχήματος. Για τη θεμελίωση αξίωσης χρηματικής ικανοποίησης στην περίπτωση αυτή, αρκεί να συντέλεσε στην επέλευση του ατυχήματος πταίσμα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν με την έννοια του άρθρου 914 ΑΚ. Πταίσμα του εργοδότη ή των προστηθέντων από αυτόν μπορεί να θεμελιωθεί και στο ότι δεν τηρήθηκαν από αυτούς, οι διατάξεις ισχυόντων νόμων, διαταγμάτων ή κανονισμών, που επιβάλλουν όρους υγιεινής και ασφαλείας, για τη διαφύλαξη της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας και της ζωής των εργαζομένων, σύμφωνα με τη γενική διάταξη του άρθρου 662 του ΑΚ, είτε, η τήρηση των μέτρων αυτών από τον εργοδότη, επιβάλλεται από τους νόμους, διατάγματα ή κανονισμούς που προβλέπουν τα μέτρα αυτά. Προσδιορισμός του ύψους της «εύλογης» χρηματικής ικανοποίησης. Δέχεται και αναγνωρίζει αντιστοίχως τις ασκηθείσες εφέσεις. Δέχεται εν μέρει την αγωγή.

181/2016 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Οικοδομικές εργασίες. Ως εργοδότης, από την άποψη της εφαρμογής των διατάξεων του νόμου περί κοινωνικών ασφαλίσεων, θεωρείται τόσο ο κύριος του έργου, όσο και εκείνος που έχει αναλάβει τις οικοδομικές εργασίες και έχει συνάψει την εργασιακή σύμβαση με τους εργαζομένους στο οικοδομικό έργο. Επομένως, τόσο ο κύριος του έργου όσο και ο εργοδότης του εργαζομένου που υπέστη εργατικό ατύχημα, απαλλάσσονται από τις υποχρεώσεις καταβολής αποζημίωσης εξαιτίας εργατικού ατυχήματος, όταν ο εργαζόμενος είναι ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, ευθύνονται όμως αν υπάρχει πταίσμα για τη χρηματική ικανοποίηση του παθόντος, εις ολόκληρον. Μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνονται κατά την εκτέλεση οικοδομικών εργασιών. Η υποχρέωση ως προς τη λήψη και τήρηση των μέτρων ασφαλείας, βαρύνει το πρόσωπο που αναλαμβάνει την εκτέλεση ολόκληρου του έργου, ως εργολάβος. Ο κύριος του έργου, ως εργοδότης δεν υπέχει ευθύνη, εκτός εάν επιφύλαξε για τον εαυτό του, τη διεύθυνση και την επίβλεψη του έργου και, μάλιστα, το δικαίωμα παροχής οδηγιών προς τον εργολάβο, οπότε αυτός θεωρείται ότι βρίσκεται προς τον εργοδότη σε σχέση προστήσεως, επί της οποίας θεμελιώνεται η εις ολόκληρο ευθύνη του τελευταίου. Χρηματική ικανοποίηση 100.000 ευρώ στον παθόντα αλλοδαπό εργάτη, πατέρα δύο τέκνων, ο οποίος αδυνατεί να αυτοεξυπηρετηθεί και να εργασθεί ως ένας αρτιμελής άνθρωπος, δεν διαθέτει άλλη εκπαίδευση και βρίσκεται σε δεινή οικονομική κατάσταση. (Απόρριψη αναίρεσης κατά της υπ΄ αριθμ. 6968/2014 απόφασης ΤριμΕφΑθηνών).

876/2014 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Οικοδομικές εργασίες. Πρόστηση. Θάνατος του συγγενούς των εναγόντων εξ εργατικού ατυχήματος που οφείλεται κατά ποσοστό 60% σε αμέλεια του πρώτου εναγομένου, κυρίου του έργου, ο οποίος είχε επιφυλάξει στον εαυτό του την επίβλεψη και τη διεύθυνση των επ` αυτής εργασιών δια του δευτέρου εναγομένου, πολιτικού μηχανικού, που είχε προστηθεί από αυτόν, κατά την εκτέλεση του έργου, με καθήκοντα τη διεύθυνση και επίβλεψη του έργου, ήταν δε υπεύθυνος ως εκ του επαγγέλματος του, και του τρίτου εναγόμενου, υπεργολάβου προστηθέντος από τον πρώτο εναγόμενο, ο οποίος είχε επιφυλάξει στον εαυτό του την επίβλεψη και τη διεύθυνση των επ` αυτής εργασιών δια του δευτέρου εναγομένου, ο οποίος ως υπεργολάβος είχε προσλάβει και απασχολούσε τον θανόντα εργαζόμενο στην εκτέλεση του έργου. Στοιχεία για την πληρότητα του δικογράφου με το οποίο ζητείται η επιδίκαση χρηματικής ικανοποιήσεως, στρεφομένης κατά του υπαιτίου του ατυχήματος και κατά εκείνου, ο οποίος με σύμβαση μισθώσεως έργου ανέθεσε στον υπαίτιο την εκτέλεση του έργου. (Απορρίπτει αναίρεση κατά της υπ΄ αριθμ. 4803/2011 απόφασης ΕφΑθηνών).

934/2013 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα σε οικοδομή. Σε αντίθεση με τον κύριο του έργου που δεν ευθύνεται ως προστήσας για τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του εργολάβου, αν δεν επιφύλαξε για τον εαυτό του την επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου, ο εργολάβος που ανέλαβε την εκτέλεση ολόκληρου ή τμήματος του έργου και ανέθεσε την εκτέλεση τμήματος τούτου σε υπεργολάβο, είναι πάντα συνυπεύθυνος με αυτόν. Ασαφείς οι αιτιολογίες της αποφάσεως περί ευθύνης του αναιρεσείοντος, κυρίου του έργου, εφόσον δεν προκύπτει αν κύριος του έργου ήταν ο αναιρεσείων ή τα τέκνα του, αφού αναφέρεται ως κύριος του οικοπέδου, όμως στη συνέχεια αναφέρονται ως ιδιοκτήτες της οικοδομής τα τέκνα του, ενώ κατονομάζεται ως εργολάβος, χωρίς να αναφέρονται τα απαραίτητα στοιχεία από τα οποία να προκύπτει η εργολαβική του ιδιότητα, ήτοι με ποιον κατήρτισε τη σύμβαση έργου και ποια η συμφωνηθείσα αμοιβή, καταλήγοντας αυθαιρέτως ότι ως εργολάβος όλου του έργου φέρει αντικειμενική ευθύνη, επειδή ως εργολάβος αναφέρεται από τους συνυπεύθυνους υπεργολάβο και πολιτικό μηχανικό, καθώς και επειδή έτσι αναφέρεται στα αναφερόμενα έγγραφα. Στοιχεία για την νομιμότητα της προσεπίκλησης - παρεμπίπτουσας αγωγής για καταβολή αποζημίωσης. (Απορρίπτει αναίρεση κατά της υπ’  αριθμ. 5504/2011 απόφασης ΕφΑθηνών).

1158/2012 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Οικοδομικές εργασίες και λήψη μέτρων ασφαλείας των εργαζομένων. Πότε ο κύριος του έργου υπέχει ευθύνη. Ο παθών δικαιούται χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης αν συνετέλεσε στην επέλευση του ατυχήματος πταίσμα του εργοδότη ή των προστηθέντων του. Συντρέχον πταίσμα του παθόντος. Δεν επιδικάζεται χρηματική ικανοποίηση ή μειώνεται το ποσό της. Η κρίση του δικαστηρίου για την ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου υπαίτιας συμπεριφοράς και ζημίας ελέγχεται αναιρετικά. Εσφαλμένα το Εφετείο θεμελίωσε την υπαιτιότητα των εναγομένων στην παράλειψη τοποθέτησης προσωρινού προστατευτικού κιγκλιδώματος έμπροσθεν του αναψυκτικού μηχανήματος, ενώ καθόρισε αντιφατικά το ποσοστό της υπαιτιότητας του εργολάβου και του υπεργολάβου και αυτό της συνυπαιτιότητας του παθόντος. Περιστατικά. Δεκτή η αναίρεση κατά 559 αρ. 1 και 19 ΚΠολΔ (αναιρεί την υπ΄ αριθμ. 368/2011 απόφαση ΕφΠειρ).

315/2011 ΕΦ ΠΕΙΡ

Ατύχημα από βίαιο συμβάν κατά την εκτέλεση ή εξ αφορμής της εργασίας, θεωρείται και κάθε σωματική βλάβη του εργαζομένου, που είναι αποτέλεσμα έκτακτης και αιφνίδιας επενέργειας εξωτερικού αιτίου, άσχετου προς τη σύσταση του οργανισμού του παθόντος, αλλά συνδεόμενου με την εργασία του λόγω της εμφανίσεώς του κατά την εκτέλεση ή με αφορμή την εκτέλεση αυτής. Τέτοιο ατύχημα θεωρείται και η νόσος του εργαζομένου εφόσον προήλθε ή επιδεινώθηκε, όχι από τη βαθμιαία εξασθένιση και φθορά του οργανισμού του εξαιτίας του είδους και της φύσεως της συμφωνημένης εργασίας, αλλά από την παροχή αυτής κάτω από τελείως εξαιρετικές και ασυνήθιστα δυσμενείς και ανώμαλες συνθήκες ή από την εξακολούθηση της απασχολήσεώς του, έστω και υπό κανονικές συνθήκες μετά την εκδήλωση της νόσου, με αποτέλεσμα την επιδείνωσή της.

Ο εργοδότης δεν μπορεί να αξιώσει τη συνέχιση της απασχολήσεως του ασθενούντος εργαζομένου, και αν δεν τον θέσει εκτός υπηρεσίας, παρότι γνωρίζει την εκδήλωση της νόσου, οι συνθήκες παροχής της εργασίας του καθίστανται εξαιρετικές και ασυνήθιστα δυσμενείς, προσλαμβάνοντας έτσι το χαρακτήρα του βίαιου συμβάντος. Οταν δε, η ασθένεια προϋπήρχε στον εργαζόμενο, χωρίς να έχει εμφανή συμπτώματα, η εκδήλωση ή η επιδείνωση αυτής δεν μπορεί να θεωρηθεί ως ατύχημα από βίαιο συμβάν κατά την εκτέλεση της εργασίας ή από αφορμή της, όταν η εργασία παρέχεται, σύμφωνα με τη σύμβαση, υπό κανονικές συνθήκες, δίχως δε τη μεσολάβηση άλλου εξωτερικού γεγονότος, ξένου προς τον οργανισμό του παθόντος. Η τυπική παράλειψη του εργοδότη να υποβάλει το ναυτικό σε "επαρκείς" ιατρικές εξετάσεις πριν από τη ναυτολόγησή του δεν συνιστά παράβαση των διατάξεων περί των όρων ασφαλείας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως πρόσφορη αιτία του αποτελέσματος στη συγκεκριμένη περίπτωση γιατί κατά την κοινή ανθρώπινη πείρα δεν ήταν δυνατό να προβλεφθεί ότι η παράλειψη αυτή θα μπορούσε να επιφέρει το αποτέλεσμα του θανάτου, αφού τέτοιες προβλέψεις, δεν οδηγούν, με κάποια πιθανότητα, σε θανάτους.

52/2010 ΑΠ

Εργατικό ατύχημα. Πρόστηση. Πότε ο εργολάβος θεωρείται προστηθείς του εργοδότη. Ο κύριος του έργου δεν ευθύνεται ως προστήσας για τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις του εργολάβου ή υπεργολάβου, αν με εντολή του ολόκληρο το έργο ή τμήματα αυτού με σύμβαση μισθώσεως έργου ανατέθηκε σε εργολάβο και δεν επιφύλαξε για τον εαυτό του τη διεύθυνση και επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου. Στοιχεία που πρέπει να εκτίθενται στο σχετικό δικόγραφο της αγωγής για την αξίωση χρηματικής ικανοποίησης. (Αναίρεση της υπ΄ αριθμ. 550/2009 ΕφΑθηνών).

1168/2007 ΑΠ

Ατύχημα εργατικό. Χρηματική ικανοποίηση παθόντος προς αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης. Πρόστηση. Εννοια αυτής. Ο εργολάβος, αφού δεν εξαρτάται από τον εργοδότη, δεν θεωρείται ότι βρίσκεται σε σχέση προστήσεως μαζί του και συνεπώς είναι ανεύθυνος ο εργοδότης για τις υπαίτιες και άδικες πράξεις του εργολάβου ή των από αυτόν προστηθέντων προσώπων κατά την εκτέλεση του έργου, εκτός εάν ο εργοδότης έχει επιφυλάξει στον εαυτό του τη διεύθυνση και επίβλεψη της εκτελέσεως του έργου και ο εργολάβος υπακούει στις οδηγίες του, οπότε θεωρείται ως προστηθείς. Το γεγονός ότι στις οικοδομικές εργασίες, ως εργοδότης, από την άποψη εφαρμογής του νόμου περί κοινωνικών ασφαλίσεων θεωρείται όχι μόνο ο εργολάβος ή υπεργολάβος, που προσλαμβάνει και αμείβει τους ασφαλισμένους, αλλά και ο κύριος του έργου (πλασματικός εργοδότης), δεν ασκεί επιρροή, αφού ο τελευταίος θεωρείται ως "πλασματικός εργοδότης" αποκλειστικώς και μόνο εν σχέσει προς την εφαρμογή του ως άνω νόμου και όχι ως πρόσωπο το οποίο αντικειμενικώς ευθύνεται για την καταβολή χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης εξ αιτίας τραυματισμού του με τον εργολάβο με σύμβαση εργασίας συνδεόμενου παθόντος. Δεν αποτελεί ατύχημα κατά τη λειτουργία του αυτοκινήτου αυτό το οποίο προέρχεται από μηχάνημα, όπως είναι η πρέσσα (αντλία) εκχύσεως έτοιμου σκυροδέματος (μπετόν), το οποίο είναι σταθερά τοποθετημένο σε ειδικά διασκευασμένο αυτοκίνητο κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της. Και γι΄ αυτό δεν θεμελιώνεται, αντιστοίχως, ευθύνη της ασφαλιστικής εταιρείας στην οποία το ανωτέρω αυτοκίνητο είναι ασφαλισμένο κατά των κινδύνων από τη λειτουργία του ως αυτοκινήτου. Παρεμπίπτουσα αγωγή. Απαραδέκτως ασκείται μετά την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο της κύριας αγωγής, εφ΄ όσον περιέχει αυτοτελή αίτηση. Μη αυτοτελής αίτηση είναι εκείνη η οποία κατατείνει απλώς σε ενίσχυση της κύριας αιτήσεως, προστιθέμενη σ΄ αυτήν. Κάθε άλλη αίτηση η οποία μπορεί να ερευνηθεί και ανεξαρτήτως της κύριας δίκης, είναι αυτοτελής. Τέτοια αυτοτελής αίτηση είναι από τη φύση της και εκείνη με την οποία επαυξάνεται το αρχικό αίτημα της αγωγής (αναιρεί εν μέρει την Εφετείου Αθηνών 122/2006).